This article is published in April-2013 issue of 'YUVA' magazine of Rane Publication
शरीर संबंध आणि लैंगिक अत्याचर
स्त्रियांवरील लैंगिक अत्याचर कमी व्हावेत, यासाठी कठोर कायदे अंमलात आणण्याची प्रक्रिया सुरू आहे. सहमतीने शरीर संबंध ठेवण्याच्या वयोमर्यादेत बदल केल्याने लैंगिक अत्याचार कमी होतील व बलात्काराच्या वाढत्या घटनांना आळा बसेल, असे मत काही तज्ज्ञांनी व्यक्त केले होते. पण जर स्त्रियांकडे बघण्याची मानसिकता बदलत नसेल, गुन्हेगाराला वेळेत कठोर शिक्षा होत नसेल; तर नवीन कायद्यांची अंमलबजावणी करून महिलांवरील अत्याचार कमी होतील का? वाढते लैंगिक अत्याचार व त्याबाबत समाजातील लोकांचे असलेले मत, याचा घेतलेला हा आढावा.
प्रतिक मुकणे (info@pratikmukane.com)
दिल्लीत एका तरूणीवर झालेल्या सामुहिक बलात्काराच्या घटनेने देशालाच नव्हे तर संपूर्ण जगाला हादरून सोडले. त्या घटनेच्या पार्श्वभूमिवर मांडण्यात आलेले बलात्कार विरोधी ‘महिला अत्याचार प्रतिबंधक विधेयक‘ नुकतेच संसदेच्या दोन्ही सभागृहानी मंजुर केले. वाढत्या बलात्काराच्या घटनांना आळा बसावा यासाठी सहमतीने शरीर संबंध ठेवण्याची वयोमर्यादा 18 वर्षांवरून 16 करण्याची मागणी या विधेयकाच्या अध्यादेशात करण्यात आली होती. परंतु या प्रस्तावाला काही पक्षांनी विरोध केला आणि वयोमर्यादा पूर्वीप्रमाणे 18 कायम ठेवण्यात आली. मात्र, कायदे असताना देखील समाजात बलात्काराच्या घटनांमध्ये वाढ का होत आहे? या गोष्टीचा विचार करण्याची गरज निर्माण झाली आहे. स्त्रियांकडे बघण्याची मानसिकता बदलत नसेल, गुन्हेगाराला वेळेत कठोर शिक्षा होत नसेल; तर नवीन कायद्यांची अंमलबजावणी करून देखील महिलांवरील अत्याचार कमी होतील का? हे प्रश्न अनुत्तरितच आहेत.
पाश्चिमात्य संस्कृतीचा आपल्या संस्कृतीवर पडत असलेला प्रभाव बलात्काराच्या घटनांमध्ये वाढ होण्यास जबाबदार असल्याचे मत काही लोकांनी व्यक्त केले असले, तरी आपल्या देशातील कायदा-सुव्यवस्था देखील यासाठी तितकिच जबाबदार आहे.
आपल्या देशातील कायद्यांमध्ये प्रत्येक गुन्ह्यंसाठी शिक्षेची तरतूद आहे. महिलांकडे कामुक वासनेने पाहणे, तिला लज्जा उत्पन्न होईल असे वर्तन करणे, महिलांना पाहून शेरेरेबाजी करणे, छेड-छाड काढणे या गुन्ह्यांसाठी शिक्षेची तरतूद असताना देखील महिलांचे लैंगिक शोषण थांबलेले नाही. विवाह करण्यासाठी मुलीचे वय 18 असणे आवश्यक आहे. मात्र, ग्रामिण भागात मुलगी 16-17 वर्षांची होताच तिला विवाहबद्ध केले जाते. तरूणांमध्ये व्यसनाचे प्रमाण कमी व्हावे यासाठी राज्य सरकारने मद्यपान करण्याची वयोमर्यादा 21 वर्शावरून 25 केली. परंतु त्या कायद्याचे पालन कोणीही करत नाही. नियम बनवले जातात, त्यांची अंमलबजावणी देखील होते, पण ती फक्त कागदोपत्री.
बलात्कार करणा-या नराधमांमध्ये कोणत्याही प्रकारची भीती उरलेली नाही. समाजात आपल्याला कशी वागणूक मिळेल, समाज आपल्या बद्दल काय विचार करेल, या भितीपोटी अनेक वेळा पीडित महिला आणि तिचे कुटुंबिय झालेल्या अन्यायाबाबत गुन्हा दाखल करत नाहीत. जर एखाद्या आरोपीवर गुन्हा दाखल झाला तर तो फरार होतो, जर पकडला गेले, तर त्याला फक्त 7 ते 8 वर्षांची शिक्षा होते. तर काही गुन्ह्यंचा खटलाच 7 ते 8 वर्षे सुरू असतो.
आपले मित्र-मैत्रिणी एखादी गोष्ट करतात म्हणून त्या गोष्टीचा अनुभव आपण देखील घेतला पाहिजे, असे तरूण पिढीला वाटते. पण त्या एका अनुभवाचे रूपांतर सवयिमध्ये कधी होते, हे त्यांना सुध्दा कळत नाही. तंबाखू, सिगारेट, दारू आणि ड्रग्जया बाबतीत जी बाब आहे, तिच ‘सेक्स’च्या बाबतीत सुध्दा आहे. प्रेम आणि सेक्स याविषयांवर जेव्हा चर्चा होते, तेव्हा प्रत्येक्षात त्याचा अनुभव घेण्याची लालसा तरूणंमध्ये निर्माण होते. भिन्नलिंगी व्यक्तींमध्ये निसर्गानेच प्रजननासाठी ओढ निर्माण केली आहे. हे आकर्षण सापेक्ष असते. मात्र, आकर्षण अभिलाशा अणि वासना यात मोठा फरक असतो. आकर्षणा नंतर सहवासातून प्रेम निर्माण होते. पण सहवास लाभला नाही तर त्याची जागा वासना घेते. व या वासनेतूनच विकृती निर्माण होऊन महिलांवरील लैंगिक छळाचे रूप धारण करते. काही जण इंटरनेवर उपलब्ध असणा-या पाॅर्न साईट्स आणि ब्ल्यू फिल्मस पाहून आपली शारीरिक भूक भागवतात. पण काही जणांना स्वतःवर ताबा ठेवता येत नाही, आणि ते ‘बलात्कार’ सारखा अपराध करून बसतात.
वयाच्या 16व्या वर्षी मुलं-मुली प्रेमात पडतात. पण या वयामध्ये ‘सेक्स’ म्हणजे काय? ‘सेक्स’ कोणासोबत करावे? त्याचे दुष्परिणाम काय आहेत? हे समजण्या इतके ते समंजस असतात का? शारीरिक दृश्ट्या जरी त्यांची वाढ झाली असली, तरी मानसिक दृश्ट्या त्यांची तयारी असतेच असे नाही.
समाजिक परिवर्तन आणण्यासाठी प्रसिद्धी माध्यमं प्रमुख भूमिका बजावतात. स्त्रियांना समान वागणूक मिळावी व त्यांच्यावरील अत्याचार थांबवावेत, यासाठी त्यांच्याकडून प्रयत्न केले जातात. मात्र, दुसरीकडे त्याच वर्तमानपत्रांमधील क्लासिफाईड जाहिरातींमध्ये ‘एस्काॅर्ट सेर्व्हिसेस’च्या जाहिराती छापून ‘सेक्स’ व्यावसायाला चालना दिली जाते.
आपल्याकडे लैंगिक शिक्षणाचा अभाव नसला, तरी त्याबाबत योग्य माहिती विद्यार्थ्यांपर्यंत पोहचत नाही. शहरातील पालक विविध विषयांवर आपल्या पाल्यांशी चर्चा करतात. परंतु जेव्हा लैंगिक शिक्षणाबाबत बोलण्याची वेळ येते, तेव्हा चर्चा करण्यास टाळाटाळ केली जाते. आपण या विषयावर आपल्या मुलांसोबत चर्चा कशी करायची हा प्रश्न त्यांना पडतो. ग्रामीण भागात तर ‘सेक्स’ ‘लिंग’ या शब्दांचा वापर करणे देखील अश्लील समजले जाते. मुळात, जगाचे ज्ञान घेत असताना विद्यार्थ्यांना शरीर संबंधांबाबत योग्य माहिती देणे देखील तितकेच गरजेचे आहे.
‘नॅशनल ब्युरो ऑफ क्राईम’च्या अहवालानुसार देशात 2011 सालामध्ये 2 लाख 19 हजार 142 महिलांवर अत्याचार झाल्याची नोंद असून 2010 च्या तुलनेत त्यामध्ये 9 टक्कयांची वाढ झाली आहे. त्यापैकी 24 हजार 206 गुन्हे बलात्काराचे असून 2 हजार 582 पीडित मुली या अल्पवयिन आहेत. तर 4 हजार 646 मुली 14 ते 18 या वयोगटातील आहेत.
संस्कृती, सभ्यता, सामाजिक परिवर्तन आणि स्त्रीला देवीचा दर्जा देऊन तिची पुजा करणारा देश अशी आपल्या राष्ट्राची संपूर्ण जगभरात प्रतिमा आहे. मात्र, देशातील व विदेशातील महिलांवर राज-रोजपणे होत असलेल्या बलात्कारांमुळे देशाची प्रतिमा मलिन होत आहे. त्यामुळे बुरसटलेल्या समाजाच्या प्राचिन विचारांना मूठमाती देण्याची व मानसिकता बदलण्याची गरज निर्माण झाली आहे.
जया वैद्य, वकील
साधनांची आणि संधीची उपलब्धता, अर्थिक व शैक्षणिक बाबींचा अभाव आणि मानसिक खच्चिकरण अनेक वेळा बलात्कारासाठी करणीभूत ठरतात. त्यामुळे योग्य वेळी शरीर संबंध ठेवण्याच्या परिणामांबाबत जागृती निर्माण होणे आवश्यक आहे. ‘गल्र्डफ्रेंड’ आणि ‘व्हर्जिनिटी’ या गोष्टी तरूणांमध्ये खूप प्रतिष्ठेच्या बनल्या आहेत. तसेच स्वतःची होणारी घुसमट आणि कुठेतरी स्त्रीवर आपल्ली सत्ता गाजविण्याच्या वृत्तीला युवा वर्ग बळी पडत असून बलात्कारा सारख्या घटना समाजात घडत आहेत. या रोखण्यासाठी समाजातील प्रत्येकाने, विशेष करून माध्यमांनी महत्त्वाची भूमिका घेणे गरजेचे आहे.
दिपाली चव्हाण, पीआर कन्स्लटंट
शरीर संबंधांची वयोमर्यादा कमी केली तर त्याचे दुष्परिणाम स्त्रीला भोगावे लागतील. वयोमर्यादेत बदल केल्याने समाजात कोणतेही परिवर्तन होण्याची शक्यता कमी असून लैंगिक अत्याचाराला यामुळे आळा बसेल, असे वाटत नाही.
रश्मी जाधव-सोनावणे
18 वर्षांपेक्षा कमी वय असलेल्या मुली सहमतीने शरीर संबंध ठेवण्यास तयार असतातच असे नाही. वयाच्या 16 किंवा 18व्या वर्षी आपण शारीरिक संबंध ठेवायचे की नाही, हा निर्णय घेण्याइतकी समज त्यांच्यात नसते. जर शरीर संबंध ठेवण्याच्या वयोमर्यादेत बदल झाला, तर त्यामुळे शारीरिक अत्याचार वाढतील व झालेला प्रकार हा पीडित मुलीच्या सहमतीने झाल्याचे आरोपी सहज सिध्द करू शकतो. त्यामुळे कठोर कायदे अंमलात आणून आरोपिंना वेळेत शासन होणे आवश्यक आहे.
तेजस हरड, शिक्षा पॉवर
शरीर संबंध साधण्याची वयोमर्यादा कमी करणे ही चांगली बाब असून किशोर वयात शारीरिक रचनेत बदल होणे ही नैसर्गिक बाब आहे. 18 वर्षांखालील मुलं-मुली देखील सर्रासपणे लैंगिक संबंध ठेवतात, हे उघड सत्य आहे. परंतु समाजात होणारे लैंगिक अत्याचार हे सहमतीने होत नाहीत, त्यामुळे महिलांचे अत्याचार यामुळे कमी होणार नाहीत.
राज शेटे, फोटोग्राफर
वयोमर्यादा कमी केली, तर तरूणवर्ग सुरक्षित शरीर संबंध ठेवेल. यामुळे समाजातील रोजच्या जीवनावर कोणताही वाईट परिणाम होणार नाही. परंतु याचबरोबर तरूणांनी सामाजिक आणि नैतिक जबाबदारीचे भान ठेवले पाहिजे. त्यासाठी त्यांना योग्य लैंगिक शिक्षण मिळणे तितकेच गरजेचे आहे.
अभिषेक दांडेकर, प्रोफेसर-फोटोग्राफर
यंग जनरेशन मोठया प्रमाणात प्रगती करत असून सर्व बाबतीत मोकळेपणाणे वागतात. परंतु 16व्या वर्षी लैंगिक संबंध ठेवणे आणि ते सहमतीने ठेवणे म्हणजे काय? आपल्या जोडीदारावर प्रेम करणे आणि त्या प्रेमाची परिभाषा म्हणजे काय? ही बाब समजण्या इतके ते खरोखर समंजस असतात का हा प्रश्न कायम राहतो. शारीरिक संबंध ठेवले म्हणजे आपण जोडीदारावर प्रेम करतो आणि प्रेम करतो म्हणून त्याचा पुरावा देण्यासाठी शारीरिक संबंध ठेवले पाहिजेत असे मला वाटत नाही.
प्रवीण मुकणे, हाय-व्हिजन संगणक प्रशिक्षण केंद्र
सहमतीने शरीर संबंध ठेवण्यासाठी असलेली वयोमर्यादा कमी केल्याने किंवा त्यात बदल केल्याने काही फरक पडेल, असे मला वाटत नाही. मुळात, फेसबुक, ट्विटर, गुगल प्लस या सारख्या सोशल साईट्समुळे निर्माण होणारे सामाजिक वातावरण लक्षात घेत, लैंगिक शिक्षण वयाच्या १३व्या वर्षापासून सक्तीचे केले पाहिजे
जगभरात सर्वाधिक लैंगिक अत्याचार होत असलेले राष्ट्र
दक्षिण अफ्रिकाः सन 2010 मध्ये दक्षिण अफ्रिकेत सुमारे 2 लाख 77 हजार गुन्हे दाखल झाले. मेडिकल रिसर्च काऊंसिलने केलेल्या सर्व्हेक्षणानुसार चार पैकी एका व्यक्तीने बलात्कार केल्याची कबुली दिली आहे.
अमेरिकाः 84 हजार पेक्षा अधिक गुन्हे दाखल
भारतः 24 हजार 206 गुन्ह्यंची नोंद
इंग्लंडः 16 हजार गुन्ह्यंची नोंद. संशयित आरोपी दोशी आढळल्यास, मरेपर्यंत जन्मठेप ही सर्वाधिक ठोठावली जाणारी शिक्षा.
जर्मनीः युरोप मध्ये बलात्काराच्या सर्वाधिक गुन्ह्यंची नोंद जर्मनीमध्ये झाल्याचे आढळले. सुमारे 8 हजार गुन्ह्यंची नोंद 2010 साली झाली होती.
रशियाः जवळपास 5 हजार गुन्ह्यंची नोंद. दोषी आरोपीस 4 ते 10 वर्षांच्या शिक्षेची तरतूद.
Source: Alzajeera and Avert.org
****************************************
No comments:
Post a Comment